Οι Αγωγοί Ορυκτού Αερίου Τροφοδοτούν Συγκρούσεις

Εισαγωγή

Σε ολόκληρο τον κόσμο οι βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων έχουν γραπωθεί στο ορυκτό αέριο ως σωτήρια λέμβο, ψευδώς ισχυριζόμενες πως σαν καύσιμο είναι “φιλικό προς το κλίμα”, ενώ προωθούν με ραγδαίους ρυθμούς την κατασκευή νέων υποδομών ορυκτού αερίου1. Καθώς η βιομηχανία του ορυκτού αερίου επεκτείνεται τις τελευταίες δεκαετίες, αυξάνονται παράλληλα οι γεωπολιτικές συρράξεις γύρω από τα έργα ορυκτού αερίου. Αυτές οι εξελίξεις χτίζουν πάνω σε μία ήδη εκτενή ιστορία συγκρούσεων για το πετρέλαιο2 και γενικότερων εξτρακτιβιστικών και νεο-αποικιοκρατικών πρακτικών που παρατηρούνται όποτε προκύπτει πιθανότητα εξερεύνησης αερίου και πετρελαίου.

Κυβερνήσεις και διακυβερνητικοί θεσμοί όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση προωθούν εσφαλμένα το ορυκτό αέριο ως καθαρή πηγή ενέργειας και ως λύση για την ενεργειακή ασφάλεια3, με ορισμένες κυβερνήσεις μάλιστα να προωθούν το ορυκτό αέριο ως ειρηνευτικό εργαλείο στην περιφέρεια της Ανατολικής Μεσογείου.

Η εκμετάλλευση των αποθεμάτων φυσικού αερίου όχι μόνο προκαλεί και τροφοδοτεί την στρατιωτικοποίηση, αλλά απειλεί την υγεία και τον τρόπο ζωής των κοινοτήτων που ζουν γύρω από σχετικά έργα και επιταχύνει την κλιματική κρίση, η οποία με τη σειρά της αυξάνει το ρίσκο ακραίων καιρικών φαινομένων και δημιουργεί μία σειρά από άλλα ρίσκα, απειλώντας, εκτός των άλλων, την επισιτιστική ασφάλεια και την ασφάλεια διαβίωσης. Όλες αυτές οι επιπτώσεις βλάπτουν δυσανάλογα διαφυλετικές κοινότητες και ανθρώπους του Παγκόσμιου Νότου:Ένα σχετικό, σύγχρονο παράδειγμα αποτελεί ο αγωγός Eastmed-Poseidon: Ο πιο πρόσφατος μεγα-αγωγός της Ευρώπης που αποτελεί γεωπολιτικό ναρκοπέδιο. Έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει ορυκτό αέριο υπό τα αμφισβητούμενα χωρικά ύδατα ανάμεσα στο Ισραήλ και την Κύπρο, μέχρι την Ιταλία, διαμέσου της Κύπρου και της Ελλάδας. Ο τελικός του προορισμός είναι το Ευρωπαϊκό δίκτυο αερίου. Πέρα από το ότι είναι ένα γεωπολιτικό ναρκοπέδιο, ο αγωγός αυτός τροφοδοτεί γενική στρατιωτικοποίηση, συγκρούσεις και γενική καταστολή στην περιφέρεια της Ανατολικής Μεσογείου. Δεδομένης της υγειονομικής και οικονομικής κρίσης που έχει επιφέρει ο Covid-19, αν o Eastmed-Poseidon προχωρήσει, θα είναι μία άσκοπη σπατάλη των οικονομικών και πολιτικών πόρων της ΕΕ, των ίδιων δηλαδή πόρων που χρειάζονται για την άμεση αντιμετώπιση άλλων φλέγοντων ζητημάτων. Η παρούσα έκθεση θα περιγράψει όσα συμβαίνουν με αυτόν τον αγωγό, ποια είναι τα βασικά προβλήματα που προκαλεί, καθώς και τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό.

Τι είναι ο Eastmed-Poseidon

Με λίγα λόγια, πρόκειται για έναν μεγα-αγωγό που αποτελείται από δύο κομμάτια. Το πρώτο κομμάτι 1) ονομάζεται EastMed4 και πρόκειται να μεταφέρει αέριο από τα αμφισβητούμενα χωρικά ύδατα του Λεβαντινού Πελάγους (Ανατολικά της Κύπρου) προς την Ελλάδα διαμέσου της Κύπρου. Το δεύτερο κομμάτι 2) είναι ο αγωγός5 Poseidon6, ο οποίος πρόκειται να μεταφέρει αέριο διαμέσου της ηπειρωτικής Ελλάδας προς την Ιταλία. Συνδυαστικά, οι δύο αγωγοί θα καλύπτουν μία απόσταση περίπου 2100 χιλιομέτρων (απευθυνθείτε στο παράρτημα για λεπτομέρειες σχετικά με τα διαφορετικά τμήματα των αγωγών). Αυτό τον καθιστά ως έναν από τους μεγαλύτερους αγωγούς της Ευρώπης, ενώ αναφορικά διαθέτει το μεγαλύτερο υποθαλάσσιο βάθος στον κόσμο7, με τμήματα θαμμένα μέχρι και 3 χλμ υπό την επιφάνεια της θάλασσας8, δημιουργώντας έτσι σοβαρές τεχνικές προκλήσεις και ρίσκα.

Υπάρχουν περισσότερες δημοσιοποιημένες πληροφορίες για το τμήμα Eastmed συγκριτικά με το τμήμα Poseidon του αγωγού, εξού και αυτή η ενημερωτική αναφορά θα επικεντρωθεί κυρίως στον πρώτο. Παρ’όλα αυτά, ο αγωγός Poseidon δεν πρέπει να παραβλεφθεί: είναι ένα έργο που χαίρει σημαντικής υποστήριξης από την ΕΕ, και το αέριο που θα μεταφέρει προορίζεται για Ευρωπαϊκή κατανάλωση, εξού και είναι σχεδόν αδύνατο να χτιστεί ο αγωγός Eastmed χωρίς τον Poseidon.

Και οι δύο αγωγοί Eastmed και Poseidon βρίσκονται στα πρώιμα στάδια της κατασκευής τους. Γι’αυτό, τώρα είναι η ιδανική στιγμή να σταματήσουμε αυτό το έργο συνολικά, πριν εξασφαλιστούν οι οικονομικοί πόροι και αρχίσουν να χτίζονται οι σχετικές υποδομές. Η εταιρεία IGI-Poseidon9, προωθεί και τα δύο έργα. Η τελευταία αποτελεί κοινοπραξία ανάμεσα στην ελληνική ΔΕΠΑ και την Edison, μία ιταλική εταιρεία που ανήκει στον γαλλικό όμιλο EDF. Οι εξής εταιρείες έχουν εξασφαλίσει άδειες εξόρυξης στην ευρύτερη περιοχή: Οι ισραηλινές εταιρείες Delek και Ratio, Chevron (Αμερικάνικη εταιρεία που πρόσφατα εξαγόρασε την Noble Energy και τις Ισραηλινές της άδειες εξόρυξης), Exxon (ΗΠΑ), ENI (Ιταλική), TOTAL (Γαλλική), Royal Dutch Shell (Ολλανδική), Qatar Petroleum, και οι Κυπριακές Kogas και BG. (Απευθυνθείτε στο παράρτημα για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις διάφορες πολυεθνικές εταιρείες που εμπλέκονται). Εκτιμάται ότι ο Eastmed θα κοστίσει 6 δισεκατομμύρια ευρώ10 και θα διαθέτει ετήσια χωρητικότητα της τάξης των 20 δις κυβικών μέτρων ορυκτού αερίου.