Boru Hatları Yakıtı İhtilafı

Giriş

Fosil yakıt endüstrisi, dünyanın her yerinde fosil gazını bir cankurtaran simidi gibi ele geçirirken, bunun bir “iklim çözümü” olduğu sahte iddiasını ileri sürüyor ve yeni fosil gazı altyapısı inşaatlarını hızla büyütmeye çalışıyor. Gaz endüstrisi son birkaç on yıldır ivme kazanırken, gaz projeleri çevresindeki jeopolitik çatışmalar da ivmeleniyor. Bu durum, uzun bir petrol çatışmaları tarihinin ve petrol ve gaz keşiflerine ilişkin beklentilerin tetiklediği istihraç merkezli yeni-sömürgeci uygulamaların ardından gündeme geliyor.

Hükümetler ve Avrupa Birliği gibi hükümetlerarası kuruluşlar, fosil gazını temiz bir enerji kaynağı ve bir enerji güvenliği çözümü 3 olarak sahte biçimlerde öne çıkarırken, kimi hükümetler de fosil gazını bölge barışına yönelik bir çözüm gibi ele alıyor.

Gaz rezervlerinin keşfi yalnızca militarizasyonu tetiklemek ve ateşlemekle kalmadığı gibi, bu projelerin yakınlarında yaşayan toplulukların sağlığını ve geçimlerini de tehdit ediyor ve iklimdeki bozulmayı hızlandırıyor; aşırı hava olayları riskini ve diğer riskleri çoğaltarak, gıda güvenliğini ve konut güvenliğini tehdit ediyor. Bu etkiler Küresel Güney’de yaşayan beyaz olmayan topluluklara ve halklara orantısız ölçülerde zarar veriyor.

Bu duruma uygun, güncel örneklerden biri Eastmed-Poseidon projesi; yani Avrupa’nın en son mega-boru hattı projesi ve jeopolitik mayın tarlası. Proje, fosil gazını Kıbrıs ve Yunanistan aracılığıyla, İsrail ve Kıbrıs arasındaki ihtilaflı suların altından İtalya’ya taşımak üzere tasarlanmış durumda. Nihai istikameti ise AB doğalgaz şebekesi. Proje, bir jeopolitik mayın tarlası olmanın yanı sıra, Doğu Akdeniz bölgesindeki militarizasyon, çatışma ve baskıları alevlendiriyor. Özellikle COVID-19 kamu sağlığı krizi ve ekonomik resesyon bağlamında, bu boru hattı projesi, başka alanlarda aynı kaynaklara acil ihtiyaç duyulduğu bir dönemde, AB’nin kamusal parasal ve siyasal kaynaklarının pervasızca israf edilmesi anlamına geliyor. Bu kısa bilgilendirme notu, bu boru hattında neler olup bittiğini, neyin yanlış olduğunu ve bizim bu konuda neler yapabileceğimizi özetlemeyi amaçlıyor.

Eastmed-Poseidon Nedir?

En basit haliyle anlatıldığında bu, iki bölümden oluşan bir mega boru hattı. Bölüm 1) Eastmed 4 olarak adlandırılıyor ve gazı (Kıbrıs’ın doğusundaki) Levant Havzası’nın tartışmalı sularından Kıbrıs aracılığıyla Yunanistan’a taşımayı öngörüyor. Bölüm 2) ise gazı Yunanistan anakarası üzerinden İtalya’ya taşımayı öngören Poseidon 5 boru hattı 6. İki bölüm birlikte, toplamda yaklaşık 2100 km’lik bir mesafeyi kat edecekler (boru hattının farklı bölümleri hakkında daha fazla ayrıntı için ek bölümüne bakınız). Bu da bu projeyi Avrupa’nın en uzun ve bildirildiği üzere, deniz yüzeyinden 3 km kadar derine 8 gömülecek bölümlerle birlikte, dünyanın en derin 7 boru hatlarından biri haline getirerek, ciddi lojistik meydan okumalar ve riskler yaratacak. 

Projenin Eastmed bölümü hakkında, Poseidon bölümü hakkında olduğundan daha fazla bilgi mevcut ve bu nedenle bu bilgilendirme notu, ilki hakkında daha fazla bilgi sunacak. Ancak, Poseidon boru hattı da göz ardı edilmemelidir; AB bu projeyi desteklemekte ve gazın Avrupa tarafından tüketilmesi öngörülmektedir; dolayısıyla Eastmed’in Poseidon boru hattı olmadan inşa edilmesi son derece olasılık dışıdır.

Hem Eastmed hem de Poseidon boru hattı projeleri gelişmelerinin erken evrelerinde bulunmakta; bu da finansın temin edilmesi ve boruların döşenmesinden önce projenin durdurulması açısından mükemmel bir zaman dilimi sunmaktadır. IGI-Poseidon 9 isimli bir şirket her iki projeyi de desteklemektedir; bu, Yunan DEPA ve Fransız EDF Grubunun sahip olduğu bir İtalyan şirketi olan Edison arasındaki ortak bir girişimdir. İsrail şirketleri Delek ve Ratio, Chevron (yakın zaman önce Noble enerji ve İsrailli lisansçıları tarafından satın alınmış bir ABD şirketi), Exxon (ABD), ENI (İtalya), TOTAL (Fransa), Royal Dutch Shell (Hollanda), Qatar Petroleum ve Kıbrıs’ın Kogas ve BG şirketlerinin tamamı bölgede sondaj ilgi alanlarına sahiptir. İlgili çeşitli uluslararası şirketler hakkında daha fazla ayrıntı için lütfen eke bakın. Eastmed, tahmini 6 milyar Avroya 10 mal olacak ve 20 milyar m3 (BMC) gaza kadar yıllık kapasiteye sahip olacaktır.